Afrika kıtası genelindeki askeri ve istihbarat gelişmelerine yer veren 'Africa Intelligence' yayın organın elde ettiği bilgilere göre kıta genelinde Türkiye’nin ekonomik etkisi, tercih edilirliği ve gücü giderek artıyor. Yayın organında son 10 yılda Afrika kıtası genelindeki en büyük inşaat ve altyapı çalışmalarında Çin’in rakipsiz bir güce sahip olduğu ancak son dönemde Çinli firmaların aldığı dev projeleri zamanında yetiştirme ya da sözleşmedeki maddelere uyma noktasında sözlerini tutmadıkları bilgilerine yer verildi.

AFRİKALILAR ARTIK ÇİN'İ TERCİH ETMİYORLAR

Üst düzey kaynaklardan elde edilen bilgilere göre Ruanda’nın en büyük su ikmal sistemi projesine teklif veren 10 firmadan dokuzu Çinli. Kıta genelinde yakın zamandaki en büyük projelerden birisi olan Uganda’nın altyapısının yenilenmesine yönelik projelerde de yalnızca Çin merkezli şirketlerin ihalelere girmesine izin verildi.

Haber Global'en Emre Öztürk'ün haberine göre, kıta genelinde aktif olan büyük Çin firmalarının tamamı hükümete bağlı Çin Demiryolları İnşaat Kurumu çatısı altında faaliyet gösteriyorlar ve Çin hükümeti tarafından hangi ihalelere girecekleri konusunda yönlendiriliyorlar. Tüm bu firmaların başında da Çin Komünist Partisi’nin yöneticileri bulunmakta. Elde edilen bilgilere göre toplam beş büyük Çin inşaat ve yapım firması Afrika genelindeki en büyük projeleri almayı başardılar ancak Çin şirketlerinin en etkin olduğu Uganda'da bile artık projeler başka ülkelere verilmeye başlandı. Uganda, Ruanda, Somali, Mısır, Cezayir, Libya, Etiyopya, Namibya, Zambiya gibi ülkelerde Çin bugüne kadarki en büyük havalimanı, yol yapım, altyapı, endüstriyel tesisler gibi stratejik ihaleleri aldı ancak tüm bu ülkelerde artık Çin şirketleri tercih edilmemeye başlandı. 

SÖZLEŞMELERİ İPTAL EDİLİYOR, ÇİN'İN PAZAR PAYI KÜÇÜLÜYOR

Yazıda Çin firmalarının ihalelerde haksız rekabet yaratmaları ya da ihale kanunlarını çiğnemeleri dolayısıyla 2019 yılından bu yana Dünya Bankası tarafından yaptırımlara uğradıkları bilgisine de yer verildi. Üst düzey kaynakların ifadelerine göre 2019 yılından bu yana aynı şirketlerin ya aldıkları projeleri zamanında bitirmemeleri ya da sürekli ek masraflar çıkarmaları dolayısıyla Çin kıta genelindeki finansal payını giderek başka ülkelere kaptırmaya başladı. Etiyopya’nın ülkedeki en büyük stadyum inşası için 2015 yılında Çin'e verdiği sözleşmeyi yakında iptal edeceği ve bu kararın Çinli firmalara vurulacak en büyük darbe olacağı da ifade edilmekte. İptalin gerekçesi ise 220 milyon dolarlık sözleşmenin Çin tarafından ek masraflar sebep gösterilerek 312 milyon dolara çıkarılması. 

AFRİKA'DA TERCİH TÜRKİYE’YE DÖNÜYOR

Dört Afrika ülkesinin üst düzey kaynaklarının verdiği bilgilere göre Çin'in zamanında bitirememesi ya da ek masraflar ortaya koyması dolayısıyla hükümetler tarafından iptal edilecek olan projeler için Afrikalı liderler önceliği Türkiye firmalarına vermeye başladılar. Yazıda “Etiyopya’daki büyük stadyum projesinden Uganda-Kenya arasındaki demiryolu projesine kadar Türk firmaları, kıta genelinde artık Çin'in yerini alıyorlar. Türkiye Afrika ülkelerinin inşaat ve altyapı projelerinde geminin dümenine geçiyor” ifadesiyle Türkiye’nin Afrika'daki ekonomik etkinliğinin ciddi bir yükseliş ivmesi kazandığına vurgu yapıldı.

TÜRK İNŞAAT VE SAVUNMA FİRMALARI ÖN PLANDA

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’nın verilerine göre Afrika Kıtası’yla Türkiye arasındaki ticaret hacmi 2021 yılı sonu itibariyle 34,5 milyar dolar seviyesine yükseldi. Türk müteahhitlik firmalarının üstlendiği proje hacmi de hızla büyüyerek Afrika'da 77,8 milyar dolar seviyesine ulaşırken Türkiye ile 45 Afrika ülkesi arasında iş konseyleri de bulunmakta. Yine Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı verilerine göre 2021 yılında Türkiye’den Afrika’ya 288 milyon dolarlık savunma sanayii ürünü ihraç edildi. 14 Afrika ülkesi Türkiye'den savunma araçları ve silahları ithal ederken Afrika ülkelerinin neredeyse yarısı Türkiye ile savunma sanayii işbirliği anlaşmalarına imza attılar.